Перевод: с латинского на английский

с английского на латинский

to expiate

  • 1 piō

        piō āvī, ātus, āre    [pius], to approach with sacred rites, appease, propitiate: Silvanum lacte, H.: ossa, V.: Ianus piandus erit, O.— To purify with sacred rites: si quid tibi piandum fuisset.— To make good, atone for, expiate: mors morte pianda est, O.: fulmen, avert the omen of lightning, O.: prodigia, Ta.: culpam morte, atone for, V.: nefas morte piandum, i. e. to be punished, Iu.
    * * *
    piare, piavi, piatus V
    appease, propitiate; cleanse, expiate

    Latin-English dictionary > piō

  • 2 ex-pendō

        ex-pendō endī, ēnsus, ere,    to weigh out, weigh: ut iam expendantur, non numerentur pecuniae.— To pay out, pay, lay out, expend: expensum est auri pondo centum: nummos nominibus certis, H.—P. perf., in the phrase, alqd ferre expensum or pecuniam ferre expensam, to set down, enter, charge, reckon, account as paid: minus quam Verres illi expensum tulerit: pecunia aut data aut expensa lata sit: quibus sine fenore pecunias expensas tulisset, i. e. had lent, L.—Fig., to weigh mentally, ponder, estimate, consider, judge, decide: ea (argumenta): in iudiciis testem: omnīs casūs, V.: causam meritis, to decide, O.: quid conveniat nobis, Iu.—To pay, suffer, undergo: poenas Iovi: Supplicia, V.—To expiate: scelus, V.

    Latin-English dictionary > ex-pendō

  • 3 ex-piō

        ex-piō āvī, ātus, āre.—In religion,    to make amends for, atone for, purify, expiate, purge by sacrifice: tua scelera in nostros milites, i. e. avenge: filium pecuniā publicā, L.: quae violata sunt, expiabuntur: arma Nondum expiatis uncta cruoribus, H.—To avert, destroy the force of (an omen or curse): quem ad modum ea expientur: prodigium, L.: dira detestatio Nullā expiatur victimā, H.—To make amends for, repair, make good, compensate: superioris aetatis exempla Gracchorum casibus, Cs.: legatorum iniurias, L.

    Latin-English dictionary > ex-piō

  • 4 luō

        luō luī, —, ere    [1 LV-], to loose, free, pay off: aes alienum, Cu.—Fig., of punishment, to suffer, undergo: poenas parricidi: Supplicium, V.: Exsilium dirā poenam pro caede luebat, was undergoing banishment as a punishment, O.— To atone for, expiate: morte, V.: noxam pecuniā, L.: sanguine periuria, V.: Delicta maiorum, H.: pericula publica, i. e. avert by expiation, L.
    * * *
    I
    luere, lui, luitus V
    pay; atone for
    II
    luere, lui, lutus V
    pay; redeem/free; pay fine, compensate/atone

    Latin-English dictionary > luō

  • 5 prō-cūrō

        prō-cūrō    (proc-, O., Tb.), āvī, ātus, āre, to take care of, attend to, look after: in pecuniā maximā procurandā: corpora, V.: sacrificia, Cs.—Of an agent or trustee, to take care of, manage: negotia Dionysi, act as steward for.—Of ill omens, to avert, expiate by sacrifice: signa, quae a dis hominibus portendantur: ad haec (prodigia) procuranda, L.: ostentum, Ph.: simul procuratum est, quod tripedem mulum Reate natum nuntiatum erat, L.

    Latin-English dictionary > prō-cūrō

  • 6 pūrgō

        pūrgō āvī, ātus, āre    [purus+1 AG-], to free from what is superfluous, make clean, make pure, clean, cleanse, purify: piscīs ceteros purga, bone, T.: falcibus locum, cleared the ground: domum muribus, Ph.: educ omnīs tuos, purga urbem: miror morbi purgatum te illius, H.— To clear the body, purge: quid radix ad purgandum possit<*> Qui purgor bilem, purge myself of, H.— To clear away, remove: ligonibus herbas, O.: scindit se nubes et in aethera purgat apertum, melts away, V.: Cultello unguīs, trim, H.—Fig., of persons, to clear from accusation, excuse, exculpate, justify: Sullam ipsius virtus purgavit: me tibi: Caesarem de interitu Marcelli: si sibi purgati esse vellent, Cs.: civitatem facti hostilis, L.— To remove, refute, repel, justify: Aut ea refellendo aut purgando vobis corrigemus, T.: factum, O.: facinus, Cu.: purgandis criminibus, by disproving: suspicionem, remove, L.: ea, quae ipsis obicerentur, refute, L. — To establish, vindicate, plead: innocentiam suam, L.: viri factum (esse) purgantes cupiditate atque amore, pleading in excuse, L.: purgantibus iis multitudinis concursu factum, L.—In religion, to make atonement for, expiate, purify, atone for, lustrate: populos, O.: nefas, O.
    * * *
    purgare, purgavi, purgatus V
    make clean, cleanse; excuse

    Latin-English dictionary > pūrgō

  • 7 expio

    expiare, expiavi, expiatus V
    expiate, atone for; avert by expiatory rites

    Latin-English dictionary > expio

  • 8 expendo

    ex-pendo, di, sum, 3, v. a., to weigh out, weigh.
    I.
    Lit.
    A.
    In gen. (very rare):

    aliquem,

    Plaut. As. 2, 2, 34:

    ut jam expendantur, non numerentur pecuniae,

    Cic. Phil. 2, 38, 97:

    bacam, nucem,

    Cels. 5, 19, 12.—With abl. of that against which any thing is weighed:

    hunc hominem decet auro expendi,

    i. e. is worth his weight in gold, Plaut. Bacch. 4, 4, 1.— Poet.:

    ibat et expenso planta morata gradu,

    measured, Prop. 2, 4, 6 (16).—
    B.
    In partic., to weigh out money in payment, to pay out, pay; to lay out, expend (class.;

    syn.: pendo, impendo, pondero, solvo, luo): ante pedes praetoris in foro expensum est auri pondo centum,

    Cic. Fl. 28, 68:

    nummos nominibus certis,

    Hor. Ep. 2, 1, 105:

    usuras gravissimas,

    Dig. 19, 1, 47:

    viginti milia talenta in hos sumptus,

    Just. 12, 11.—With abl.:

    aurum auro expendetur, argentum argento exaequabitur,

    Plaut. Rud. 4, 4, 43. —
    2.
    In the part. perf. as a neutr. subst.: expensum, i, money paid, a payment:

    bene igitur ratio accepti atque expensi inter nos convenit,

    of debt and credit, Plaut. Most. 1, 3, 146; id. Truc. 1, 1, 54:

    in codicem expensum et receptum referre,

    Cic. Rosc. Com. 3:

    probari debere pecuniam datam consuetis modis, expensi latione, mensae rationibus, chirographi exhibitione, etc.,

    Gell. 14, 2, 7.—Esp. freq.: ferre alicui expensum or pecuniam expensam, to set down, enter, charge, reckon, account a sum as paid (opp. accipio):

    quod minus Dolabella Verri acceptum retulit quam Verres illi expensum tulerit... quid proderat tibi te expensum illis non tulisse?

    Cic. Verr. 2, 1, 39, §§

    100 and 102: haec pecunia necesse est aut data aut expensa lata aut stipulata sit,

    id. Rosc. Com. 5, 14: pecunias ferre (opp. acceptas referre), Auct. B. Alex. 56, 3: homines prope quadringentos produxisse dicitur, quibus sine fenore pecunias expensas tulisset, had set down, i. e. lent, Liv. 5, 20, 6.—Rarely transf., of other things: legio, quam expensam tulit C. Caesari Pompeius, i. e. transferred, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 4, 4; for which also: expenso ferre vestem supellectilis nomine, Dig. 33, 10, 19.
    II.
    Trop.
    A.
    (Acc. to I. A.) To weigh mentally, to ponder, estimate, consider, judge, decide (class.):

    equidem cum colligo argumenta causarum, non tam ea numerare soleo quam expendere,

    Cic. de Or. 2, 76 fin.; cf.:

    in dissensione civili... expendendos cives non numerandos puto,

    id. Rep. 6, 1:

    omnia expendet ac seliget,

    id. Or. 15, 47:

    vos in privatis minimarum rerum judiciis testem diligenter expenditis,

    id. Fl. 5, 12:

    singula animo suo,

    Ov. Am. 3, 5, 34:

    haec arte aliqua,

    Cic. Brut. 50, 186; cf.:

    verba arte,

    Tac. A. 13, 3:

    omnes casus,

    Verg. A. 12, 21:

    belli consilia,

    Tac. H. 1, 87:

    causam meritis,

    to decide, Ov. M. 13, 150 et saep.:

    quae contemplantes expendere oportebit, quid quisque habeat sui,

    Cic. Off. 1, 31, 113:

    Hannibalem,

    Juv. 10, 147:

    quid conveniat nobis,

    id. 10, 347.—
    B.
    (Acc. to I. B. 1.) To pay a penalty, suffer a punishment ( poet. and in post-Aug. prose): poenas Jovi expendisse (shortly after, in prose, poenas pendens), Att. ap. Cic. Tusc. 2, 10, 23; cf.:

    infanda per orbem Supplicia et scelerum poenas expendimus omnes,

    Verg. A. 11, 258:

    dignas poenas pro talibus ausis,

    Sil. 13, 698:

    poenas capite,

    Tac. A. 12, 19:

    dura supplicia,

    Sil. 6, 588.—Hence, to pay for, expiate:

    scelus,

    Verg. A. 2, 229:

    dignum pretium Poeno,

    Sil. 7, 713.—
    C.
    (Cf. I. B. 2.) Ipsam facilitati suae expensum ferre debere, i. e. have to ascribe to, Dig. 36, 4, 3:

    creditores suae negligentiae expensum ferre debeant,

    ib. 42, 8, 24.—
    * expense, adv., largely, very much (late Lat.), Theod. Prisc. de Diaeta, 13.

    Lewis & Short latin dictionary > expendo

  • 9 expio

    ex-pĭo, āvi, ātum, 1, v. a., to make satisfaction, amends, atonement for a crime or a criminal; to purify any thing defiled with crime; to atone for, to expiate, purge by sacrifice (freq. and class.; syn.: pio, lustro, placo, paco).
    I.
    Relig. t. t.
    A.
    Lit.:

    SACRVM COMMISSVM QVOD NEQVE EXPIARI POTERIT, IMPIE COMMISSVM ESTO: QVOD EXPIARI POTERIT, PVBLICI SACERDOTES EXPIANTO,

    Cic. Leg. 2, 9, 21:

    scelus,

    Hor. C. 1, 2, 29; cf.:

    tua scelera di immortales in nostros milites expiaverunt,

    i. e. have avenged, Cic. Pis. 35, 85:

    in iis sine illius suffimentis expiati sumus,

    id. Leg. 1, 14, 40; cf.:

    imperatum patri, ut filium expiaret pecunia publica,

    Liv. 1, 26, 12:

    aliquem,

    Plaut. Most. 2, 2, 34:

    puerum lustralibus salivis,

    Pers. 2, 33:

    quae violata sunt, expiabuntur,

    Cic. Att. 1, 17, 7; cf.:

    expiandum forum Romanum a nefarii sceleris vestigiis,

    id. Rab. Perd. 4, 11; id. Phil. 1, 12, 30.—
    B.
    To avert an omen or sign, i. e. to prevent the evil indicated by it:

    quae di significent, quemadmodum ea procurentur atque expientur,

    Cic. Div. 2, 63, 139:

    prodigia quae neque hostiis neque votis piare fas habet gens superstitioni obnoxia,

    Tac. H. 5, 13 init.:

    arma nondum expiatis uncta cruoribus,

    Hor. C. 2, 1, 5:

    dira detestatio nulla expiatur victima,

    id. Epod. 5, 90 et saep.—
    II.
    Transf., beyond the relig. sphere.
    A.
    To atone for, make amends for, repair, make good:

    haec superioris aetatis exempla expiata Saturnini atque Gracchorum casibus docet,

    Caes. B. C. 1, 7, 5:

    malam potentiam servili supplicio,

    Tac. H. 4, 11:

    legatorum injurias regisque caedem,

    Liv. 1, 14, 3:

    errorem,

    Plin. Ep. 8, 10, 1 et saep.:

    incommodum virtute,

    Caes. B. G. 5, 52 fin.:

    cladem victoriis,

    Flor. 1, 12.—
    B.
    To appease (very rare):

    a me etiam poenas expetistis, quibus conjuratorum manes mortuorum expiaretis,

    Cic. Pis. 7, 16:

    tutelam navis,

    Petr. 105:

    iram,

    Sen. Oet. 857.

    Lewis & Short latin dictionary > expio

  • 10 februo

    febrŭo, no perf., ātum, 1, v. a. [februum], to purify, expiate (ante-class.): in eorum sacris liba cum sint facta, inicere solent farris semina ac dicere, se ea februare, id est pura facere, Varr. ap. Non. 114, 22; cf. Varr. L. L. 6, § 13 Müll., and Paul. ex Fest. p. 85, 13 sq. Müll.; v. also februum.

    Lewis & Short latin dictionary > februo

  • 11 luo

    1.
    lŭo, lui, 3, v. a. [root lu-, to wash; Gr. louô, loutron; cf. luma, luthron, polluo, diluo, and lavo], to wash, lave. — Lit.:

    Graecia luitur Ionio,

    Sil. 11, 22: amnis moenia luit, Prud. steph. 3, 190.—
    II.
    Trop., to cleanse, purge:

    insontes errore luit,

    Val. Fl. 3, 407.
    2.
    lŭo, lui (no sup., but fut. part. act. luiturus, Tert. adv. Marc. 5, 16; Claud. VI. Cons. Hon. 140; Prud. Psych. 535; v. Neue, Formenl. 2, p. 585), 3, v. a. [root lu, to loose, let go; Gr. luô; cf. lutêr, lutron; Lat. solvo, reluo; Germ. los; Engl. loose; prob. not connected with luo, 1.], to loose, let go, set free. —Hence,
    A.
    To release from debt:

    fundum a testatore obligatum,

    Dig. 36, 1, 78, § 6.—
    B.
    To pay a debt or penalty:

    aes alienum,

    Curt. 10, 2, 25:

    debitum, Cod. Th. 2, 4, 3: cautum est ut lueret in singulas (arbores caesas) aeris XXV.,

    Plin. 17, 1, 1, § 7.—
    C.
    Luere poenas or poenam, to suffer as a punishment, undergo:

    itaque mei peccati luo poenas,

    Cic. Att. 3, 9, 1:

    ad luendas rei publicae poenas,

    id. Sull. 27, 76:

    qui Tuscā pulsus ab urbe Exsilium dirā poenam pro caede luebat,

    was undergoing banishment as a punishment, Ov. M. 3, 624:

    augurium malis,

    to suffer the misfortune which the augury predicted, Plin. 7, 8, 6, § 46:

    supplicia crucibus,

    Just. 2, 5, 6.—
    D.
    To atone for, expiate (class.):

    stuprum voluntariā morte luere,

    Cic. Fin. 5, 22, 64:

    noxam pecuniā,

    Liv. 38, 37:

    qui (obsides) capite luerent, si pacto non staretur,

    id. 9, 5:

    sanguine perjuria,

    Verg. G. 1, 502:

    commissa,

    id. ib. 4, 454.—
    E.
    To satisfy, appease:

    libidinem alicujus sanguine innocentium,

    Cic. Verr. 2, 1, 30, § 77.—
    F.
    To avert by expiation or punishment:

    pericula publica,

    Liv. 10, 28, 13:

    responsa,

    to render void, of no effect, Val. Fl. 2, 569.

    Lewis & Short latin dictionary > luo

  • 12 pio

    pĭo, āvi, ātum, 1, v. a. [pius].
    I.
    To seek to appease, to appease, propitiate by sacrifice (syn. place).—
    B.
    Lit.:

    Silvanum lacte piabant,

    Hor. Ep. 2, 1, 143:

    ossa,

    Verg. A. 6, 379:

    busta (i.e. Manes),

    Ov. M. 13, 515:

    Janus Agonali luce piandus erit,

    id. F. 1, 318.—
    II.
    Transf.
    A.
    To honor with religious rites, to celebrate:

    ubi piem Pietatem,

    Plaut. As. 3, 1, 3:

    aras ture,

    Prop. 3, 10 (4, 9), 19:

    in magicis astra piare focis,

    to perform sacred rites, id. 1, 1, 20.—
    B.
    To purify with sacred rites (syn.:

    procuro, lustro): si quid tibi piandum fuisset,

    Cic. Dom. 51.—
    C.
    To make or seek to make good, to atone for, expiate:

    damna,

    Ov. A. A. 3, 160:

    mors morte pianda est,

    id. M. 8, 483:

    fulmen,

    to avert by sacrifice the misfortune portended by lightning, id. F. 3, 291:

    nefas triste,

    to atone for, avert the penalty, Verg. A. 2, 184; Ov. H. 19, 194:

    cometes terrificum sidus, ac non leviter piatum,

    Plin. 2, 25, 23, § 92.—
    D.
    To punish, avenge:

    culpam morte,

    Verg. A. 2, 140:

    grande nefas et morte piandum,

    Juv. 13, 54.—
    E.
    To free from madness, Fest. p. 213 Müll.:

    jube te piari de meā pecuniā: nam ego quidem insanum te esse certo scio,

    Plaut. Men. 2, 2, 17; so id. ib. 3, 2, 51.

    Lewis & Short latin dictionary > pio

  • 13 procuro

    prō-cūro (the first o scanned short, Tib. 1, 5, 13; Ov. A. A. 1, 587), āvi, ātum, 1, v. a. and n., to take care of, attend to, look after any thing.
    I.
    In gen. (class.; syn.: curam gero).
    (α).
    Act.:

    nunc tu te interim, quasi pro puerperā, hic procuras,

    Plaut. Truc. 2, 4, 59:

    pueros,

    id. Poen. prol. 28; cf.:

    nunc puero utere et procura,

    id. Truc. 4, 4, 25:

    hic sunt trecenti nummi... hinc me procura,

    id. Poen. 3, 4, 5:

    corpora,

    Verg. A. 9, 158:

    sacrificia,

    Caes. B. G. 6, 13:

    sacra,

    Nep. Them. 2, 8:

    arbores,

    Cato, R. R. 43:

    semina,

    Pall. 7, 9:

    plantas,

    id. 12, 7, 11.—
    (β).
    Neutr., with dat., to look after, care for (ante- and post-class.):

    bene procuras mihi,

    Plaut. Stich. 1, 2, 37:

    victui potuique,

    Arn. 3, 115.—
    II.
    In partic., to take care of, to manage one's affairs (class.).
    A.
    Act.:

    procurat negotia Dionysii,

    Cic. Fam. 12, 24, 3:

    hereditatem,

    id. Att. 6, 9, 2.—Hence, of religious acts, to avert or expiate (evil omens) by sacrifice (cf.:

    expio, lustro): monstra,

    Cic. Div. 1, 2, 3:

    procurare atque expiare signa, quae a diis hominibus portenduntur,

    id. ib. 2, 63, 130; Liv. 1, 21; 5, 18; 27, 37:

    ostentum,

    Phaedr. 3, 3, 16:

    fulgur,

    Suet. Galb. 4:

    sacrificio ostentorum ac fulgurum denuntiationes procurantur,

    Val. Max. 1, 1, 1.—
    B.
    Neutr., to hold a charge or administration, to be procurator:

    cum procuraret in Hispaniā,

    Plin. Ep. 3, 5, 17:

    procurante Pontio Pilato Judaeam,

    Vulg. Luc. 3, 1; Dig. 29, 2, 86.—With dat. of person (post-class.):

    procurare patri,

    to act as agent for, Dig. 32, 1, 34, § 1; 27, 1, 44.— With dat. of thing:

    operibus publicis,

    Dig. 43, 8, 2.—Of religious acts, to make expiation or atonement: VT CONSVL HOSTIIS MAIORIBVS IOVI ET MARTI PROCVRARET, S. C. ap. Gell. 4, 6, 2.—With ne:

    ipse procuravi, ne possent saeva nocere Somnia, ter sancta deveneranda mola,

    Tib. 1, 5, 13.— Impers. pass.:

    simul procuratum est, quod tripedem mulum Reate natum nuntiatum erat,

    Liv. 40, 2.

    Lewis & Short latin dictionary > procuro

  • 14 purgo

    purgo, āvi, ātum, 1, v. a. [contr. for purigo, from purum ago], to make clean or pure, to clean, cleanse, purify (class.).
    I.
    Lit.:

    oleam a foliis et stercore purgato,

    Cato, R. R. 65, 1: cum falcibus purgarunt locum, cleared the place, freed it from bushes, etc., Cic. Tusc. 5, 23, 65; Liv. 24, 19:

    arva longis ligonibus,

    Ov. P. 1, 8, 59:

    domum muribus,

    Phaedr. 1, 22, 3:

    fossas,

    Plin. 18, 26, 64, § 236:

    proprios leniter ungues cultello,

    Hor. Ep. 1, 7, 51: cana labra, i. e. to clear or free from beard, Mart. 9, 28, 5:

    pisces,

    Ter. Ad. 3, 3, 22:

    segetes,

    Plin. 18, 26, 65, § 241.— Absol.:

    levi sarculo purgare,

    Plin. 18, 26, 65, § 241.—Mid.:

    purgor in amni,

    wash, Sil. 8, 125.—
    2.
    In partic., in medic. lang., to cleanse by stool, vomiting, etc., to purge:

    quid scammoneae radix ad purgandum possit,

    Cic. Div. 1, 10, 16; Cato, R. R. 157, 3:

    si is, qui saepe purgatus est, subito habet alvum suppressam,

    Cels. 2, 12:

    qui purgor bilem sub verni temporis horam,

    Hor. A. P. 302:

    se helleboro,

    Val. Max. 8, 7, 5 fin.:

    se per inferna aut vomitione,

    Plin. 25, 5, 21, § 51.—
    B.
    Transf.
    1.
    To make even by clearing away, to level, Inscr. Murat. 582 fin.; cf.:

    purgare viam proprie dicitur ad libramentum proprium redigere, sublato eo quod supra eam esset,

    Dig. 43, 11, 1, § 1.—
    2.
    To clear away, remove:

    rudera,

    Suet. Vesp. 8:

    vermes clavo aëneo,

    Pall. 4, 10, 4:

    lapides,

    id. 3, 6:

    sordes,

    Claud. in Eutr. 1, 383; cf.:

    scindit se nubes et in aethera purgat apertum,

    melts away, Verg. A. 1, 587.—
    b.
    In partic., in medicine, to remove or expel by purging, rinsing, etc., to heal, cure:

    purgatum te illius morbi,

    Hor. S. 2, 3, 27:

    pituitas,

    Plin. 20, 17, 73, § 188:

    fastidium lauri folio,

    id. 8, 27, 41, § 101:

    suppurationes,

    id. 23, 1, 16, § 24:

    tarditatem aurium,

    id. 23, 2, 28, § 59:

    succus purgat cicatrices et nubeculas (oculorum),

    id. 27, 12, 85, § 109.—
    II.
    Trop., to cleanse, purify (syn. lustro).
    A.
    In gen.:

    pectora,

    Lucr. 6, 24:

    urbem,

    Cic. Cat. 1, 5, 10:

    amplissimos ordines contaminatos veteri neglegentiā purgavit,

    Suet. Vesp. 9:

    rationes,

    to clear up, settle, pay, id. Calig. 29.—
    B.
    To clear away, remove:

    metum doloris,

    Quint. 12, 2, 3.—
    C.
    In partic.
    1.
    To clear from accusation, to excuse, exculpate, justify (syn. excuso):

    ut me purgarem tibi,

    Plaut. Am. 3, 2, 28:

    QVIBVS DE REBVS VOS PVRGAVISTIS... QVOMQVE DE EIEIS REBVS SENATVEI PVRGATI ESTIS, S. C. de Tiburt. lin. 3 and 12 (ap. Grut. 499, 12): quod te mihi de Sempronio purgas, accipio excusationem,

    Cic. Fam. 12, 25, 3:

    cui se purgat,

    id. Or. 29, 230:

    ego me tibi purgo,

    id. Fam. 15, 17, 1; so,

    Caesarem de interitu Marcelli,

    id. Att. 13, 10, 3:

    si quis tibi se purgare volet, quod, etc.,

    Q. Cic. Petit. Cons. 9, 35:

    si parum vobis essem purgatus,

    Cic. Phil. 14, 6, 17:

    velle Pompeium se Caesari purgatum, ne, etc.,

    Caes. B. C. 1, 8; cf. id. B. G. 1, 28:

    ea pars epistulae tuae, per quam te ac mores tuos mihi purgatos ac probatos esse voluisti,

    Cic. Att. 1, 17, 7; Ter. Hec. 2, 2, 12:

    accedebant blanditiae virorum factum purgantium cupiditate atque amore,

    Liv. 1, 9 fin.:

    factum,

    Ov. P. 3, 2, 24:

    facinus,

    Curt. 7, 5, 39; 5, 12, 8:

    crimina,

    to disprove, Cic. Clu. 1, 3; Liv. 38, 48, 14; cf.

    probra,

    Tac. A. 4, 42:

    adulescentem crimine civilis belli,

    to acquit, id. ib. 3, 17:

    innocentiam suam,

    to vindicate, Liv. 9, 26:

    suspicionem,

    to remove, id. 28, 43:

    ea, quae ipsis obicerentur,

    to refute, id. 8, 23:

    purget miles, quod vicerit hostem,

    Sil. 7, 510:

    aliquem alicujus rei,

    Liv. 37, 28:

    se adversus alicujus criminationes purgare,

    Suet. Caes. 55:

    illi lacrimantes nunc purgare se,

    Curt. 5, 10, 11.—With acc. and inf.:

    laborare regem, ut purganti se nihil hostile dixisse aut fecisse, fides habeatur,

    Liv. 42, 14:

    qui purgarent nec accitos ab eo Bastarnas nec auctore eo quidquam facere,

    id. 41, 19.—
    2.
    To cleanse or purge from a crime or sin with religious rites, to make expiation or atonement for, to expiate, purify, atone for, lustrate, = expiare, lustrare ( poet. and in post-Aug. prose):

    di patrii, purgamus agros, purgamus agrestes,

    Tib. 2, 1, 17:

    populos,

    Ov. F. 4, 640:

    myrtea verbena Romanos Sabinosque,

    Plin. 15, 29, 36, § 119:

    pontifices purgantes moenia,

    Luc. 1, 593:

    domus purgantur lustranturque,

    Plin. 25, 9, 59, § 105. —With the crime or act as an object: nefas, Ov. M. 13, 952:

    crimen gladio,

    Luc. 8, 518; Vulg. Ecclus. 47, 13.—Hence, purgā-tus, a, um, P. a.
    A.
    Cleansed, purified, pure ( poet.):

    auris,

    Hor. Ep. 1, 1, 7:

    somnia pituitā purgatissima,

    Pers. 2, 57:

    purgatioris auri vena,

    Mart. Cap. 1, § 7 (cf. Plaut. Mil. 3, 1, 179).—
    B.
    Excused, exculpated: ita fiducia quam argumentis purgatiores dimittuntur, Sall. Fragm. ap. Non. 310, 22, and ap. Don. Ter. Phorm. 1, 4, 28.—
    C.
    Pure, freed from sin (eccl. Lat.):

    vota purgatiora, Aug. Civ. Dei, 6, 2: purgatissima ecclesia,

    id. Doctr. Christ. 2, 16:

    pietas,

    id. Ver. Rel. 1. —Hence, adv.: purgātē, purely:

    enucleate dicitur purgate, exquisite,

    Non. 60, 5.

    Lewis & Short latin dictionary > purgo

  • 15 purifico

    pūrĭfĭco, āvi, ātum, 1, v. a. [purus-facio], to make clean, to cleanse, purify (postAug.).
    I.
    Lit.:

    luteos pedes aquā,

    Plin. 30, 11, 28, § 93:

    tunicas (oculorum) lacrimationum salivis,

    id. 11, 37, 54, § 147:

    favum,

    id. 21, 14, 49, § 83:

    agrum,

    Gell. 19, 12, 11:

    regnum,

    Just. 10, 3, 2.—
    II.
    Trop., to purify with religious rites, to expiate, atone for:

    se a concubitu mariti,

    Suet. Aug. 94:

    se,

    Plin. 8, 1, 1, § 2:

    quod ille infamavit, te purifica,

    Lampr. Alex. 7; Paul. Nol. Carm. 6, 72.—Of animals, Plin. 10, 41, 57, § 116.

    Lewis & Short latin dictionary > purifico

  • 16 quinquiplico

    quinquĭplĭco, āre, v. a. [quinqueplico], to make fivefold, to quintuplicate:

    magistratus,

    Tac. A. 2, 36 fin. ‡ * quinquo, āre, v. a., to expiate, purify by religious rites:

    quinquatrus a quinquando, id est lustrando,

    Charis. p. 62 P. dub.

    Lewis & Short latin dictionary > quinquiplico

  • 17 quinquo

    quinquĭplĭco, āre, v. a. [quinqueplico], to make fivefold, to quintuplicate:

    magistratus,

    Tac. A. 2, 36 fin. ‡ * quinquo, āre, v. a., to expiate, purify by religious rites:

    quinquatrus a quinquando, id est lustrando,

    Charis. p. 62 P. dub.

    Lewis & Short latin dictionary > quinquo

  • 18 tergeo

    tergeo or less freq. tergo, si, sum, 2 or 3 (v. Neue, Formenl. 2, 423 sq.; part. perf. tertus, Varr. ap. Non. 179, 7 and 8), v. a. [for stergo; akin to stringo; Gr. strangeuô, to twist], to rub off, wipe off, wipe dry, wipe clean, cleanse.
    I.
    Lit. (class.;

    syn. verro): numquam concessavimus Lavari aut fricari aut tergeri aut ornari,

    Plaut. Poen. 1, 2, 10: mantelium, ubi manus terguntur, Varr L. L. 6, § 85 Müll.; so,

    frontem sudario,

    Quint. 6, 3, 60:

    nares in adversum,

    id. 11, 3, 121:

    fossas,

    to dry, Cato, R. R. 2, 4; Col. 2, 21, 3:

    aequatam (mensam) mentae tersere virentes,

    Ov. M. 8, 663:

    pars leves clipeos et spicula lucida tergent,

    rub off, polish, burnish, Verg. A. 7, 626:

    arma,

    Liv. 26, 51, 4:

    leve argentum, vasa aspera,

    Juv. 14, 62:

    manuque simul velut lacrimantia tersit Lumina,

    Ov. M. 13, 132:

    oculos pedibus,

    Plin. 11, 48, 108, § 258. — Poet.:

    aridus unde aures terget sonus ille,

    grates upon, Lucr. 6, 119:

    nubila caeli (Aurora),

    to scatter, Sil. 16, 136:

    tergere palatum,

    to tickle the palate, Hor. S. 2, 2, 24. — Absol.: qui tractant ista, qui tergunt, qui ungunt, qui verrunt, * Cic. Par. 5, 2, 37:

    si QVIS TERGERE ORNARE REFICERR VOLET (sc. aram),

    Inscr. Orell. 2489.—
    II.
    Trop. (very rare):

    librum,

    i. e. to improve, amend, Mart. 6, 1, 3:

    scelus,

    to expiate, Sen. Herc. Oet. 907.—Hence, tersus, a, um, P. a., wiped off, i. e. clean, neat (not in Cic.).
    A.
    Lit.:

    (mulier) lauta, tersa, ornata, etc.,

    Plaut. Stich. 5, 5, 4; cf id. Pa. 1, 2, 31; cf.: alii sunt circumtonsi et tersi atque unctuli, Varr. ap Non. 179, 8:

    plantae,

    Ov. M. 2, 736:

    tersum diem pro sereno dictum ab antiquis,

    Fest. p. 363 Müll. —
    B.
    Trop., pure, correct, nice, neat, terse: judicium acre tersumque. Quint. 12, 10, 20:

    tersum ac limatum esse oportet quod libris dedicatur,

    id. 12, 10, 50:

    elegiae tersus atque elegans auctor,

    id. 10, 1, 93; of in comp.:

    multo est tersior ac purus magis (Horatius),

    id. 10, 1, 94:

    opus tersum, molle, jucundum,

    Plin. Ep. 9, 22, 2; so,

    praefationes tersae, graciles, dulces,

    id. ib. 2, 3, 1.— Sup.:

    vir in judicio litterarum tersissimus,

    Stat. S. 2 praef. —No adv.

    Lewis & Short latin dictionary > tergeo

См. также в других словарях:

  • Expiate — Ex pi*ate, v. t. [imp. & p. p. {Expiated}; p. pr. & vb. n. {Expiating}.] [L. expiatus, p. p. of expiare to expiate; ex out + piare to seek to appease, to purify with sacred rites, fr. pius pious. See {Pious}.] 1. To extinguish the guilt of by… …   The Collaborative International Dictionary of English

  • expiate — vb Expiate, atone mean to make amends or give satisfaction for an offense, a sin, a crime, or a wrong. The same distinctions in implications and connotations are observable in their derivative nouns expiation and atonement. Expiate and expiation… …   New Dictionary of Synonyms

  • Expiate — Ex pi*ate, a. [L. expiatus,p. p] Terminated. [Obs.] Shak. [1913 Webster] …   The Collaborative International Dictionary of English

  • expiate — index redeem (satisfy debts), redress, repent Burton s Legal Thesaurus. William C. Burton. 2006 …   Law dictionary

  • expiate — c.1600 (OED entry has a typographical error in the earliest date), from L. expiatus, pp. of expiare to make amends, atone for (see EXPIATION (Cf. expiation)). Related: Expiable (1560s); expiated; expiating …   Etymology dictionary

  • expiate — [v] make amends for absolve, amend, appease, atone, atone for, compensate, correct, do penance, excuse, forgive, pay one’s dues*, rectify, redeem, redress, remedy, square things*; concepts 67,126 …   New thesaurus

  • expiate — ► VERB ▪ atone for (guilt or sin). DERIVATIVES expiable adjective expiation noun expiator noun expiatory adjective. ORIGIN Latin expiare appease by sacrifice , from pius pious …   English terms dictionary

  • expiate — [eks′pē āt΄] vt. expiated, expiating [< L expiatus, pp. of expiare, to make satisfaction or atonement < ex , out + piare, to appease, akin to pius, PIOUS] 1. to make amends or reparation for (wrongdoing or guilt); atone for 2. to pay the… …   English World dictionary

  • expiate — verb /ˈɛk.spi.eɪt/ a) To atone or make reparation for. Thus those pious souls who expiate the remainder of their sins amidst such tortures will receive a special and opportune consolation, b) To make amends or pay the penalty for. I am going out… …   Wiktionary

  • expiate — UK [ˈekspɪeɪt] / US [ˈekspɪˌeɪt] verb [transitive] Word forms expiate : present tense I/you/we/they expiate he/she/it expiates present participle expiating past tense expiated past participle expiated very formal to show that you are sorry for… …   English dictionary

  • expiate — verb ( ated; ating) Etymology: Latin expiatus, past participle of expiare to atone for, from ex + piare to atone for, appease, from pius faithful, pious Date: circa 1500 transitive verb 1. obsolete to put an end to 2. a. to ex …   New Collegiate Dictionary

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»